Czynniki wpływające na rozwój gleb pustynnych w Arktyce Północnej
DOI:
https://doi.org/10.26485/BP/1986/31/24Słowa kluczowe:
soliflukcja, tundra prymitywna, obszary polarneAbstrakt
Uważa się, że Arktyka Północna jest pokryta glebą pustyni polarnej, w dużej mierze zgodnie z opisem B. N. Gorodkowa. Te skrajne północne tereny były wolne od lodu lodowcowego dopiero w ciągu ostatnich około 10 000 lat. Formy terenu odsłonięte przez pokrywę lodowcową, w połączeniu z aktywną soliflukcją, często skutkowały powstaniem obszarów o surowym wyglądzie gleb. W związku z tym gleba pustyni polarnej może być jedynie minimalnie rozwinięta. Co więcej, niektóre z terenów polarnych, które wyłoniły się ponad granicę morską w późnym plejstocenie, są niskie, płaskie i słabo odwodnione, co powoduje obecność jedynie prymitywnej formy tundry lub gleb bagiennych.
Bibliografia
Aleksandrova, V. D., 1970 - Vegetation and primary productivity in the Soviet subarctic. in: Productivity and conservation in northern circumpolar lands. W. A. Fuller and P. G. Kevan, eds. Int. Union for Conserv. of Nature and Natural Resources (Morges, Switzerland); p. 93-114.
Andrews, J. T., 1973 - Maps of the maximum postglacial marine limit and rebound for the former Laurentide Ice Sheet (The National Atlas of Canada). Arct. Alp. Res., 5: 41-48.
Beschel, R. E., 1970 - The diversity of tundra vegetation. in: Productivity and conservation in northern circumpolar lands. W. A. Fuller and P. G. Kevan, eds. Int. Union for Conserv. of Nature and Natural Resources (Morges, Switzerland); p. 85-92.
Blake, W., Jr., 1974 - Studies of glacial history in Arctic Canada. II. Interglacial peat deposits on Bathurst Island. Can. Jour. Earth Sci., 11; p. 1024-1042.
Clayton, J. S., et al., 1977 - Soils of Canada. Canada Dept. Agric., Ottawa.
Davies, W. E., 1961 - Glacial geology of northern Greenland. Polarforschung, 5; p. 95 - 102.
Egede, H. P., 1741 - Det gamle Grønlands nye perlustration, eller Naturelhistorie (A description of Greenland). English translation published in 1745 by C. Hitch. London. 220 p.
Gerasimov, I. P., et al., 1956 - Soil map of the Soviet Union and adjacent territories. 1 : 4,000,000. Dokučaev Inst. Soils, Soviet Acad. Sci., Moscow, (translation).
Gorodkov, B. N., 1939 - Ob osobennostiakh počvennogo pokrova arktiki (Pecularities of the arctic topsoil). Izv. Gos. Geogr. Obšč., 71; p. 1516-1532.
Grosswald, M. G., 1972 - Glacier variations and crustal movements in northern European Russia in Late Pleistocene and Holocene times. in: Climatic changes in arctic areas during the last tenthousand years. Y. Vasari, H. Hyvarinen and S. Hicks, eds. Acta Univ. Ouluensis, Ser. A, No. 3. Geol. 1; p. 205 - 223.
Hartz, N. I., 1896 - Østgrønlands vegetations forhold. Medd. om Grønland. Den Østgrønlandski Expedition. C. H. Ryder, ed., Pt. 4; p. 105 - 314.
Högbom, B., 1912 - Wüstenerscheinung auf Spitzbergen. Bull. Geol. Inst. Univ. Upsala, 11; p. 242-251.
Hoppe, G., 1970 - The Würm ice sheets of northern and Arctic Europe. Acta Geogr. Lodziensia, 24; p. 205-215.
Ivanova, E. N., 1956 - Classification of soils of the northern parts of the European U.S.S.R. Počvovedenie, 1; p. 70-88. (U.S. Dept. of Comm. Trans. OTS61-11496).
Korotkovich, V. S., 1967 - Polar deserts. Sov. Antarct. Exped. Infor. Bull., 6(6); p. 459-480.
Kubiena, W. L., 1953 - The soils of Europe. London; 317 p.
Makeev, O. V., 1978 - The soils of the polar climatic regions, their major limitations for food production and the overriding climatic restraints. Trans. 11th Int. Congr. Soil Sci., 2, Edmonton; p. 28-69.
Polunin, N., 1951 - The real arctic: Suggestions for its delineation, subdivision and characterization. Jour. Ecol., 39; p. 303-315.
Porsild, A. E., 1957 - Illustrated flora of the Canadian Arctic Archipelago. Nat. Mus. Can. Bull. (Ottawa), 146; p. 209.
Prest, V. K., 1976 - Quaternary geology of Canada. in: Geology and economic minerals of Canada. R. J. W. Douglas, ed. Part B, Dept. Energy, Mines and Resources, Ottawa; p. 675 - 764.
Saks, V. N. and Strelkov, S. A., 1961 - Mesozoic and Cenozoic of the Soviet Arctic. in: Geology of the Arctic. G. O. Raasch, ed. Univ. Toronto Press, 1; p. 48-67.
Soil Survey Staff, 1975 - Soil taxonomy: A basic system of soil classification for making and interpreting soil surveys. U.S. Dept. Agric. Handbook 436, Washington, D. C.
Tedrow, J. C. F., 1966 - Polar desert soils. Soil Sci. Soc. Amer. Proc., 30; p. 381-387.
Tedrow, J. C. F., 1970 - Soil investigations in Inglefield Land, Greenland. Medd. om Groenl., 188 (3); 93 p.
Tedrow, J. C. F., 1973 - Soils of the polar regions of North America. Biuletyn Peryglacjalny, 23; p. 157-165.
Tedrow, J. C. F., 1977 - Soils of the Polar landscapes, Rutgers Univ. Press, New Brunswick, NJ: 638 p.
Tedrow, J. C. F., 1978 - Development of Polar desert soil. in: Quaternary soils. N. C. Mahaney, ed. Geo. Abstr.; p. 413-425.
Turin, I. V., I 965 - The system of soil classification in the U.S.S.R. Pedologie (Special), 3; p. 7 - 24.
Vidorchik, M. E., 1980 - Arctic Pleistocene history and the development of submarine permafrost. Westview Press, Boulder, CO; 286 p.
Walton, G. F., 1972 - The High Arctic environment and Polar desert soils. Ph. D. thesis, Rutgers Univ., New Brunswick, NJ; 479 p.
Walton, G. F. and Tedrow, J. C. F.,1983 - A soil pattern of Central Bathurst Island, Queen Elizabeth Islands. Biuletyn Peryglacjalny, 30.
Weidick, A., 1972 - Holocene shore-lines and glacial stages in Greenland. An attempt at correlation. Rap. Grønlands Geol. Undersøgelse (Copenhagen), 41; 39 p.
