Pingo i formy pingopodobne, Wyspa Banksa, zachodnia część kanadyjskiej Arktyki
DOI:
https://doi.org/10.26485/BP/1976/26/14Słowa kluczowe:
owalne formy peryglacjalne, zamarzanie talików, termokrasAbstrakt
W pracy opisano grupę pagórków o wysokości kilku metrów, licznie występujących na niskiej terasie rzeki Bernard w jej środkowym biegu, a także podobne wzgórza w górnym biegu doliny Sachs. Badane formy są najczęściej okrągłe lub owalne; niektóre z nich mają wydłużony kształt. Większość pagórków w regionie charakteryzuje się wyraźną wklęsłością w części centralnej. Jak zaobserwowano na przekrojach geologicznych, wzgórza zawierają jądro lodowe przykryte płaszczem żwiru, piasku i mułu o grubości od 1 do 2 metrów, co przemawia za tym, że reprezentują one formy typu pingo. Od klasycznych pingo typu zamkniętego typu „Mackenzie” odróżnia je jednak położenie morfologiczne, wymiary i nieregularny kształt. Formy w dolinach dolin Bernard i Sachs musiały powstać w wyniku zamarznięcia talików, które prawdopodobnie istniały w przepuszczalnych osadach zlokalizowanych poniżej dawnych koryt rzecznych. Zapadnięte centralne części, często z małymi jeziorami w środku, świadczą o tym, że formy te znajdują się obecnie w stanie degradacji.
Bibliografia
Bird, J. B., 1976 - The physiography of Arctic Canada. The Johns Hopkins Press, Baltimore; 336 p.
Church, M., 1972 - Baffin Island sandurs; a study of Arctic fluvial processes. Geol. Survey of Canada, Bull. 216; 208 p.
Church, M., 1974 - Hydrology and permafrost with reference to northern North America. In: Permafrost hydrology, Proceedings of Workshop Seminar, 1974, Canadian National Committee, International Hydrological Decade, Environment Canada, Ottawa; p. 7-20.
Cruickshank, J. G. and Colhoun, E. A., 1965 - Observations on pingos and other landforms in Schuchertdal, northeast Greenland. Geogr. Annaler, vol. 47A; p. 224-236.
Everdingen, R. 0., Van, 1975 - Groundwater data mapsheets. Environmental-Social Program, Northern Pipelines, Ottawa, Open File 105.
French, H. M., 1971a - Ice cored mounds and patterned ground, southern Banks Island, western Canadian Artic. Geogr. Annaler, vol. 53A; p. 32-38.
French, H. M., 1971b - Slope asymmetry of the Beaufort Plain, northwest Banks Island, Canada. Canadian Jour. Earth Sciences, vol. 8; p. 717-731.
French, H. M., 1975 - Pingo investigations and terrain disturbance studies, Banks Island, District of Franklin. Geol. Survey of Canada, Paper 75-1A; p. 259-264.
French, H. M., 1976 - Pingo investigations, Banks Island, District of Franklin, Geol. Survey of Canada, Paper 76-1A; p. 235-238.
Fyles, J. G., 1963 - Surficial geology of Victoria and Stefansson Islands, District of Franklin. Geol. Survey of Canada, Bull. 101; 38 p.
Holms, G. W., Hopkins, D. M. and Foster, H.J., 1968 - Pingos in central Alaska. U. S. Geol. Survey, Bull. 1241-H; 40 p.
Hughes, O., 1969 - Distribution of open system pingos in central Yukon Territory with respect to glacial limits. Geol. Survey of Canada, Paper 69-34; 8 p.
Mackay, J. R., 1962 - Pingos of the Pleistocene Mackenzie River Delta area. Geogr. Bulletin, No 18; p. 21-63.
Mackay, J. R., 1973 - The growth of pingos, western Arctic coast, Canada. Canadian Jour. Earth Science, vol. 10; p. 979-1004.
Miall, A. D., 1974 - Stratigraphy of the Elf et al. Storkerson Bay A-15 well. Geol. Survey of Canada, Paper 74-1A; p. 335-336.
Muller, F., 1959 - Beobachtungen über Pingos. Medd. om Groenland, Bd. 153, 3; 126 p. Also: National Research Council of Canada, Technical Translation 1073, 1963; 177 p.
Pipeline Application Assessment Group, 1974. Mackenzie Valley Pipeline Application, Dept. of Indian Affairs and Northern Development, Ottawa; 452 p.
Pissart, A., 1965 - Les pingos des Hautes Fagnes; les problèmes de leur genèse. Ann. Soc. Géol. Belgique, vol. 88; p. B277-89.
Pissart, A., 1967 - Les pingos de l'Ile Prince Patrick (76°N-120°W). Geogr. Bulletin, vol. 9; p. 189-217. Also: National Research Council of Canada, Technical Translation 1401, 1970; 46 pp.
Pissart, A. and French, H. M., 1976 - Pingo investigations, north central Banks Island. Canadian Jour. Earth Science, vol. 13, no. 7.
Porsild, A. E., 1938 - Earth mounds in unglaciated Arctic northwest America. Geogr. Review, vol. 28; p. 46-58.
Rampton, V. N., 1972 - Surficial deposits of the Mackenzie Delta (107C), Cape Dalhousie (107E), Stanton (107D), and Malloch Hill (97F) map-sheets. In: Mackenzie Delta area monograph, D. E. Kerfoot, (Ed.), 22nd Intern. Geogr. Congress, Brock University, Ontario; p.15-27.
Seppälä, M., 1972 - Pingo-like remnants in the Peltojarvi area of Finnish Lapland. Geogr. Annaler, vol. 54A; p. 38-45.
Shumskii, P. A., 1964 - Principles of structural glaciology. Dover Publications, New York; 479 p.
Soloviev, P. A., 1973 - Thermokarst phenomena and landforms due to frost heaving in Central Yakutia. Biuletyn Peryglacjalny, no 23; p. 135-155.
Sparks, B. W., Williams, R. G. B., and Bell, F. G., 1972 - Presumed ground ice depressions in East Anglia. Proc. Royal Soc. of London, Ser. A, vol. 327; p. 329-343.
Stager, J. K., 1956 - Progress report on the analysis of the characteristics and distribution of pingos east of Mackenzie Delta. Canadian Geogr., vol. 7; p. 13-20.
Svensson, H., 1964 - Pingo-like frost mounds. Svensk Geogr. Årsbok, vol. 40; p. 93-106.
Thorsteinsson, R. and Tozer, E. T., 1962 - Banks, Victoria and Stefansson Islands, Arctic archipelago. Geol. Survey of Canada, Memoir 330; 83 p.
Washburn, A. L., 1947 - Reconnaissance geology of portions of Victoria Island and adjacent regions, Arctic Canada. Geol. Soc. America, Memoir 22; 142 p.
Watson, B. and Watson, S., 1974 - Remains of pingos in the Cletwr basin, southwest Wales. Geogr. Annaler, vol. 56A; p. 213-225.
