Płeć i miejsce na liście kandydatów jako determinanty wyniku wyborczego na przykładzie wyborów samorządowych do Rady Warszawy – aspekty poznawcze i aplikacyjne
DOI:
https://doi.org/10.26485/SW/2021/31/5Słowa kluczowe:
ordynacja wyborcza, determinanty wyniku wyborczego, kandydowanie kobiet, reprezentacja, parytety.Abstrakt
W artykule przedstawiono podstawowe zagadnienia związane ze sposobem tworzenia list kandydatów w wyborach z ordynacją proporcjonalną w Polsce. Autor odwołał się do literatury z tego obszaru naukowego oraz danych Państwowej Komisji Wyborczej, a także do osobistych doświadczeń. Ponadto przeanalizowano wyniki wyborów samorządowych, które odbyły się w Warszawie w latach 2010 i 2018. Stwierdzono silną korelację pomiędzy miejscem zajmowanym przez kandydata i jego płcią a szansami na zdobycie mandatu. Następnie dokonano opisu i oceny skuteczności działań podejmowanych dotychczas przez ustawodawcę, których celem było zwiększenie liczby kobiet na listach wyborczych. Ponadto autor zaproponował rozwiązanie ujawnionych podczas badań wad prawa wyborczego. Mogłoby im zapobiec losowe ustawianie komitetów i kandydatów na listach wyborczych oraz naprzemienne ulokowanie na nich przedstawicieli obu płci.
Bibliografia
Borowiec Piotr, Kosowska-Gąstoł Beata, Sobolewska-Myślik Katarzyna. 2010. Struktury organizacyjne polskich partii politycznych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Bourdieu Pierre. 2004. Męska dominacja. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Flis Jarosław. 2009. „Aktorki drugiego planu: paradoksy parytetuˮ. Tygodnik Powszechny 36.
Flis Jarosław. 2010. „Kobiety na dodatekˮ. Tygodnik Powszechny 49.
Flis Jarosław. 2014. Złudzenia wyboru: społeczne wyobrażenia i instytucjonalne ramy w wyborach do Sejmu i Senatu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Fuszara Małgorzata. 2012. Kwoty, listy wyborcze i równość płci w wyborach parlamentarnych w 2011 roku. Warszawa: Fundacja Instytut Spraw Publicznych.
Kruszyńska Paulina. 2018. „Rywalizacja w ramach listy wyborczej jako konsekwencja systemu list półotwartych w wyborach do Sejmu RPˮ. Wrocławskie Studia Politologiczne 24.
Łukasz Danuta. 2011. „Analiza wyborczych systemów kwotowych w państwach Unii Europejskiejˮ. Studia Biura Analiz Sejmowych 2.
Raciborski Filip. 2005. Czy wyborcy preferują mężczyzn?, W Płeć, wybory, władza. Red. Renata Siemieńska-Żochowska. Warszawa: Scholar.
Raciborski Jacek. 2012. Instytucjonalne uwarunkowania zachowań wyborczych. Toruń: TNOiK „Dom Organizatora”.
Raciborski Jacek. 2005. Rywalizacja czy kooperacja? O listach partyjnych w wyborach parlamentarnych. W Demokracja w Polsce: doświadczanie zmian. Red. Urszula Jakubowska, Krystyna Skarżyńska. Warszawa: Wydawnictwo SWPS „Academica”.
Siemieńska-Żochowska Renata. 1997. Płeć a wybory: od wyborów parlamentarnych do wyborów prezydenckich. Warszawa: Instytut Studiów Społecznych. Friedrich Ebert Stiftung. Przedstawicielstwo w Polsce.
Siemieńska-Żochowska Renata. 2005a. Kobiety wśród kandydatów i wybranych w wyborach samorządowych a cechy elektoratów w wyborach do samorządów terytorialnych w 2002 roku. W Płeć, wybory, władza. Red. Renata Siemieńska-Żochowska. Warszawa: Scholar .
Siemieńska-Żochowska Renata. 2005b. Mechanizmy zwiększania reprezentacji kobiet w par-lamencie – z perspektywy doświadczeń polskich wyborów w 2001 roku. W Płeć, wybory, władza. Red. Renata Siemieńska-Żochowska. Warszawa: Scholar.
Skotnicki Krzysztof. 2015. Aktualne problemy polskiego prawa wyborczego. W Krzysztof Skotnicki, Aktualne problemy polskiego i litewskiego prawa wyborczego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Środa Magdalena. 2009. Kobiety i władza. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 27 kwietnia 1997 r. (Dz. U. 1997, nr 78, poz. 483).
Ustawa z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (Dz. U. 2002, nr 41, poz. 361).
Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dz. U. 2011, nr 21, poz. 112 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (Dz. U. 2018 poz. 130).
Bodnar Adam. 2019. „Jak zwiększyć udział kobiet we władzach – propozycja RPO dla ministra Adama Lipińskiegoˮ, https://www.rpo.gov.pl/pl/content/rpo-jak-zwiekszyc-odsetek-kobiet-we-wladzach-pochodzacych-z-wyborow (dostęp 20.12.2020).
Centrum Badania Opinii Społecznej. 2018. Kryteria wyboru radnych do rady gminy lub miasta w wyborach 2018, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2018/K_139_18.PDF (dostęp 15.12.2020).
Flis Jarosław, Gendźwiłł Adam. 2017. „Przedstawiciele i rywale: samorządowe reguły wyboruˮ. Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego, http://www.batory.org.pl/upload/files/Programy% 20operacyjne/Masz%20Glos/Przedstawiciele%20i%20rywale-samorzadowe%20reguly% 20wyboru.pdf (dostęp 22.05.2020).
Gernand Artur. 2018. „Wybory 2018. „Masz pożyczyć kilka dziewczyn na listę? Układanie list wyborczych to niezła łamigłówkaˮ, http://rzeszow.wyborcza.pl/rzeszow/7,34962,23843429, wybory-2018-masz-pozyczyc-kilka-dziewczyn-na-liste-ukladanie.html (dostęp 24.05.2020).
Główny Urząd Statystyczny. 2018. „Życie kobiet i mężczyzn w Europie. Portret statystyczny”, https://stat.gov.pl/kobiety-i-mezczyzni-w-europie/bloc-2a.html?lang=pl (dostęp 20.12.2020).
Kanikowski Piotr, Szejda Anna. 2010. „W wyborach samorządowych ostatni mogą być pierwszymiˮ, https://gazetawroclawska.pl/w-wyborach-samorzadowych-ostatni-moga-byc-pierwszymi/ar/333239 (dostęp 25.05.2020).
Kongres Kobiet. 2009. I Kongres Kobiet, https://www.kongreskobiet.pl/i-kongres-kobiet (do-stęp 20.12.2020).
Konarski Łukasz.2011. „Dlaczego dla polityka „jedynka” na liście jest tak ważna?ˮ. Radio Tok FM 2011, http://www.tokfm.pl/Tokfm/1,103087,9621427,Dlaczego_dla_polityka__jedyn ka __na_liscie_jest_tak.html (dostęp 23.05.2020).
Obserwatorium Równości Płci. 2014. „Mechanizm suwakowy jako skuteczna metoda zapewniania kobietom i mężczyznom równych szans w wyborachˮ, http://rownoscplci.pl/uploads /filemanager/suwak.pdf (dostęp 24.05.2020).
Państwowa Komisja Wyborcza. 2010. Wyniki wyborów samorządowych do rady m.st. Warszawy 2010, http://wybory2010.pkw.gov.pl/geo/pl/140000/146501.html#tabs-3 (dostęp 24.04.2020).
Państwowa Komisja Wyborcza. 2018. Wyniki wyborów samorządowych do rady m.st. Warszawy 2018, https://wybory2018.pkw.gov.pl/pl/geografia/146501#results_vote_council (dostęp 30.04.2020).
Smolińska-Letza Izabela. 2018. „Kobiety do wyborów!ˮ Liberté!, https://liberte.pl/kobiety-do-wyborow (dostęp23.05.2020).
Trzeciak Sergiusz. 2019. „Jak analizować czynniki wpływające na wynik wyborczy?ˮ, https://www.trzeciak.pl/jak-analizowac-czynniki-wplywajace-na (dostęp 22.05.2020).
