Proces cyfryzacji podatku VAT w Polsce

Anna Kowal; Wojciech Lichota

doi:10.26485/SPE/2020/115/15

Authors

Anna Kowal Uniwersytet Rzeszowski, Instytut Ekonomii i Finansów, Poland https://orcid.org/0000-0003-3303-0348
Wojciech Lichota Uniwersytet Rzeszowski, Instytut Ekonomii i Finansów, Poland https://orcid.org/0000-0001-5059-3439

DOI:

https://doi.org/10.26485/SPE/2020/115/15

Keywords:

VAT, tax gap, split payment mechanism, tax froud, Standard Audit File, digitalization

Abstract

Background: In order to prevent VAT extortion, a series of actions are taken to build an effective control and management system in the field of value added tax. In order to seal the tax system in Poland, the Ministry of Finance transfers tax settlements to the virtual world. There has been a process of changing the means of communication with the taxpayer, switching from personal, traditional contact to performing tax-related activities using electronic means of communication. In the Polish literature related to the subject, the essence of tax digitization and the impact of this process on the state budget have not been considered before.

Research purpose: The purpose of the discussion conducted in the article is to analyze the process of tax digitization in Poland. The authors presented its essence and evaluated it from three points of view: the structure of tax regulations, the impact on the state budget and Polish taxpayers. The discourse is conducted in conjunction with the presentation of the role of the digitization process in the fight against tax fraud and the impact of this process on the functioning of enterprises.

Methods: The study presents the results of the analysis of the content of legal acts. Furthermore, aggregated data on the size of the tax gap in Poland in 2010–2017 was presented and interpreted. The reduction of the tax gap has been linked to the digitization process.

Conclusions: The digitization of taxes brings new obligations, but also improves the fight against tax fraud and reduces the tax gap. Solutions aimed at reducing the tax gap are a source of controversy among entrepreneurs, and therefore the analyses of the effectiveness of solutions should first of all take into account their impact on the business, condition and financial liquidity of enterprises. Enterprises face the challenge of constantly adapting to changes that are being introduced to reduce tax fraud and easier control of transactions made by Polish taxpayers.

References

Ustawa z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2015 r., poz. 1649.

Bartosiewicz A., Split payment – podzielona płatność. Pytania i odpowiedzi, Wolters Kluwer, Warszawa 2018.

Bielawska A., Pauch D., Jednolity plik kontrolny jako sposób przekazywania informacji podatkowej, Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach 2016/282, Katowice, s. 17–25.

Deloitte, Analysis of the impact of the split payment mechanism as an alternative VAT collection method. 2017.

Deloitte, Od ścieżki do autostrady: Droga do digitalizacji podatków, Październik 2018.

Deloitte, Technologia Blockchain i jej potencjał w podatkach, Warszawa 2017.

Fijałkowska J., Jednolity Plik Kontrolny – elektroniczne raportowanie a uszczelnianie systemu VAT, Studia i Prace, Kolegium Zarządzania i Finansów, Zeszyt Naukowy 2018/158, Warszawa 2017, s. 9–31.

GrantThornton, Najistotniejsze zmiany w podatkach na 2016 rok.

Gryziak B., Mechanizm podzielonej płatności (split payment) jako narzędzie przeciwdziałania oszustwom podatkowym w zakresie VAT – podsumowanie pierwszego roku funkcjonowania Polsce na tle doświadczeń europejskich, Doradztwo Podatkowe – Biuletyn Instytutu Studiów Podatkowych 2019/8, s. 8–14. ¬

Kanar A., Thackray M., Poland. Revenue Administraction Gap Analysis Program – The Value- Added Tax Gap, Technical Assistance report, International Monetary Fund, IMF Country Report No. 18/357, Washington 2018.

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady i Europejskiego Komitetu Ekonomicz¬no-Społecznego z dnia 7 kwietnia 2016 roku, dotyczący planu działania w sprawie VAT, W kierunku jednolitego unijnego obszaru VAT – czas na decyzje, COM (2016) 148, wersja ostateczna.

Kowal A., Split payment mechanism in the economy of small and medium-sized enterprises, Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie 2019/44/4, Tar¬nów, s. 39–51.

Kozub-Skalska S., Mechanizm odwrotnego obciążenia w VAT jako nieefektywne narzędzie w zmniejszaniu luki podatkowej w VAT, Studia Ekonomiczne, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice 2016, s. 92–106.

KPMG, Mandatory split payment mechanism from 1st November 2019, 2019.

Majerowski S., Niedobór VAT w liczbach, w: D. Prokop (red.), Mechanizm podzielonej płatności, split payment, Wolters Kluwer, Warszawa 2018.

Mazur T., Bach D., Juźwik A., Czechowicz I., Bieńkowska J., Raport na temat wielkości luki podatkowej w podatku VAT w Polsce w latach 2004–2017, Ministerstwo Finansów 2019/3, Warszawa.

NIK, Nadzór Ministra Finansów nad poborem podatku od towarów i usług, Lata 2007–2018 (III kwartał), Warszawa 2019.

NIK, Przeciwdziałania wyłudzeniom podatku VAT, KBF.430.003.2018, Nr ewid. 23/2018/P/17/013/ KBF, Warszawa 2018.

NIK, Przeciwdziałanie wprowadzaniu do obrotu gospodarczego faktur dokumentujących czynności fikcyjne, KBF.410.007.00.2015, Nr ewid. 24/2016/P/15/011/KBF, Warszawa 2016.

NIK, Wykorzystanie Jednolitego Pliku Kontrolnego w postępowaniach i kontrolach podatkowych, od lipca 2016 r. do 30 czerwca 2018 r., Warszawa 2019.

NIK, Zwalczanie oszustw w podatku od towarów i usług KBF-4101-07-00/2013, Nr ewid. 17/2014/P/13/042/KBF, Warszawa 2014.

Polski Instytut Ekonomiczny, Krótka historia VAT w Polsce, Warszawa 2019.

Polski Instytut Ekonomiczny, Zmniejszenie luki VAT w Polsce w latach 2016–2017. Przyczyny – środki – dalsze perspektywy, Warszawa 2018.

PWC Polska, Split payment Raport PWC, 2015.

Szczypińska A., Luka VAT w UE, MF Working Paper Series 2018/28, Warszawa 2018.

Szlęzak-Matusewicz J., Odwrotne obciążenie VAT jako mechanizm przeciwdziałający oszustwom podatkowym, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 864, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia 2015/76/1, Szczecin, , http://dx.doi.org/10.18276/frfu.2015.76/1-23s. 265–275.

Tomaszewska M., Zawadzka D., Uchylanie się od opodatkowania podatkiem od towarów i usług – identyfikacja przyczyn zjawiska w Polsce oraz określenie skutków jego występowania, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia 2017/3 (87)/2, Szczecin, http://dx.doi. org/10.18276/frfu.2017.87/2-04, s. 41–51.

https://stat.gov.pl/; stan na 14.04.2020 r.

https://www.akademiamddp.pl/utrata-skonta-w-split-payment/; stan na 4.02.2020 r.

https://www2.deloitte.com/pl/pl/pages/press-releases/articles/nadchodzi-saft-taxcube.html; stan na 27.01.2020 r.

https://www.gov.pl/web/finanse/kiedy-oszusci-podatkowi-traca-przecietny-polak-zyskuje-gazeta -polska-codziennie-24-czerwca-2019-r; stan na 14.04.2020 r.

https://www.gov.pl/web/finanse/wykonanie-budzetu-panstwa; stan na 14.04.2020 r.

https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/jednolity-plik-kontrolny-czyli-jak-radzimy-sobie-z-nowymi-obowiazkami.html; stan na 13.01.2020 r.

https://www.podatki.gov.pl/jednolity-plik-kontrolny/zmiany-w-prawie/podpisano-rozporzadzenie-ws-nowego-jpk-vat/; stan na 14.01.2020 r.

https://www.podatki.gov.pl/jednolity-plik-kontrolny/jpk-vat-z-deklaracja/; stan na 11.02.2020 r.

https://www.podatki.gov.pl/vat/bezpieczna-transakcja/wyludzenia/; stan na 11.02.2020 r.

https://www.sage.com/pl-pl/blog/7-korzysci-dla-przedsiebiorcow-z-jpk/; stan na 5.02.2020 r.

www.pwc.pl/pl/artykuly/nowosci-podatkowe/2019/2019-01-28-obowiazkowy-splitpayment. html; stan na 14.01.2020 r.