Socjolog czy socjolożka? Uwagi o roli płci socjologów pracy w ich analizach i działaniach

Autor

DOI:

https://doi.org/10.26485/PS/2020/69.1/6

Słowa kluczowe:

płeć kulturowa, gender, luka płacowa, socjologia pracy, kariery akademickie

Abstrakt

Artykuł pomyślany jest jako wycinkowa relacja z badania prowadzonego od 2015 roku przez Sekcję Pracy Polskiego Towarzystwa Socjologicznego pt. „Nestorzy socjologii pracy”. Niniejsze opracowanie dotyczy eksploracji wpływu płci na kariery zawodowe reprezentantów i reprezentantek rzeczonej subdyscypliny. Autorzy koncentrują się na dwóch pytaniach: 1) Czy wśród badanych „nestorów” socjologii pracy w Polsce można zauważyć większe zainteresowanie analizą pracy kobiet u osób reprezentujących tę płeć; oraz 2) Czy narracje respondentów wskazują na płeć jako znaczący i sugestywny czynnik kształtujący ich doświadczenia zawodowe i biograficzne? Prowadząc analizę, posłużono się materiałem z dwunastu wywiadów pogłębionych z czołowymi badaczami i badaczkami z obszaru socjologii pracy, uzupełnionych o publikacje naukowe badanych. Wychodząc z perspektywy feministycznej, autorzy argumentują, że także wśród najwybitniejszych przedstawicielek subdyscypliny można dostrzec wpływ czynnika, jakim jest płeć kulturowa.

Bibliografia

Bradley Harriet. 2008. Płeć, przeł. Ewa Chomicka. Warszawa: Wydawnictwo Sic!

Berryman Sue E. 1983. Who will do science? Minority and female attainment of science and mathematics degrees: Trends and causes. New York: Rockefeller Foundation.

Derra Aleksandra. 2013. Kobiety (w) nauce. Problem płci we współczesnej filozofii nauki i w praktyce badawczej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Dzięcielska-Machnikowska Stefania, Jolanta Kulpińska. 1966. Awans kobiety. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.

Dzięcielska-Machnikowska Stefania, Danuta Walczak-Duraj. 1984. Rola kobiet w klasie robotniczej. Łódź: Uniwersytet Łódzki.

Dziedziczak-Foltyn Agnieszka. 2010. „Równość płci w szkolnictwie wyższym i nauce – teoria i praktyka”. Przegląd Socjologiczny 59(3): 87–107.

Dobrowolska Danuta. 1965. Górnicy salinarni Wieliczki w latach 1880–1939. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Dobrowolska Danuta. 1983. Zróżnicowanie społeczno-zawodowe a stosunek do pracy: raport z badań nad pracownikami przemysłu elektromaszynowego w dużych miastach. Warszawa: IFiS PAN.

Etzkowitz Henry. 2009. “The entrepreneurial university and the triple helix model of innovation”. Studies in Science of Science 4: 481–488.

Gardawski Julusz, Leszek Gilejko, Jacenty Siewierski, Rafał Towalski. 2006. „Socjologia gospodarki”. Warszawa: Centrum Doradztwa i Informacji Difin.

Gardawski Juliusz. 1996. Przyzwolenie ograniczone: robotnicy wobec rynku i demokracji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, Wydawca Friedrich-Ebert-Stiftung.

Holstein-Beck Maria. 2013. Życie streszczone 1923–2013. Warszawa: Wydawnictwo Poligraf.

Janicka Krystyna. 1995. Kobiety i mężczyźni w strukturze społeczno-zawodowej: Podobieństwa i różnice. W : Co to znaczy być kobietą w Polsce, A. Titkow, H. Domański (red.), 87–102. Warszawa: IFiS PAN.

Janicka Krystyna. 1997. Sytuacja pracy a struktura społeczna: w poszukiwaniu nowego wymiaru pozycji społeczno-zawodowej. Warszawa: IFiS PAN.

Januszek Henryk, Jan Sikora. 1996. Socjologia pracy. wyd. II rozszerzone. Poznań: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.

Januszek Henryk, Jan Sikora. 1998. Socjologia pracy. wyd. II rozszerzone. Poznań: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.

Januszek Henryk, Jan Sikora. 2000a. Socjologia pracy. wyd. II rozszerzone. Poznań: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.

Januszek Henryk, Jan Sikora. 2000b. Podstawy socjologii. wyd. III zmienione. Poznań: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.

Januszek Henryk, Jan Sikora. 2012. Podstawy socjologii. wyd. I Poznań: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.

Kaźmierska Kaja, Katarzyna Waniek, Agata Zysiak. 2016. Opowiedzieć Uniwersytet. Łódź akademicka w biografiach wpisanych w losy Uniwersytetu Łódzkiego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Leathwood Carole, Barbara Read. 2009. Gender and the changing face of higher education. A feminised future? London: SRHE & Open University Press.

Kamińska-Berezowska Sławomira. 2013. Kobiety w wybranych segmentach polskiego ruchu związkowego a równość płci. Studium z zastosowaniem teorii Pierre’a Bourdieu. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Kapuściński Ryszard. 2016. Heban. Seria: Dzieła wybrane Ryszarda Kapuścińskiego. Warszawa: Czytelnik.

Kozek Wiesława. 1989. Reformy gospodarcze a społeczeństwo. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Kozek Wiesława. 2014. Rynek pracy: Perspektywa instytucjonalna. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Kubisa Julia. 2014. Bunt białych czepków. Analiza działalności związkowej pielęgniarek i położnych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Kulpińska Jolanta. 1969. Społeczna aktywność pracowników przedsiębiorstwa przemysłowego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Kulpińska Jolanta (red.). 1975. Włókniarze w procesie zmian. Warszawa: Instytut Wydawniczy CRZZ.

Mietlewski Zygmunt. 2010. Equal Gender Index – metodyka pomiaru równych szans płci w miejscu pracy. Olsztyn: Wydawnictwo Foto Press.

Młodożeniec Marek, Anna Knapińska. 2013. „Czy nauka wciąż ma męską płeć? Udział kobiet w nauce”. Nauka 2: 47–72.

Morawski Witold. 1970. Konflikt przemysłowy w Ameryce: Praktyka, ideologia a nauka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Morawski Witold. 1975. Nowe społeczeństwo przemysłowe: Analiza i krytyka koncepcji. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Morawski Witold. 1991. Polscy kierownicy. Między nomenklaturą a menedżeryzmem. W: Społeczeństwo wobec wyzwań gospodarki rynkowej, W. Kozek, W. Morawski (red.), Warszawa Uniwersytet Warszawski, Instytut Socjologii.

Morawski Witold. 1998. Zmiana instytucjonalna: Społeczeństwo, gospodarka, polityka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Morawski Witold. 2001: Socjologia ekonomiczna Problemy. Teoria. Empiria. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Mrozowicki Adam. 2018. „Socjologiczne analizy stosunków przemysłowych w Polsce: Kierunki badań i role zawodowe socjologów w warunkach transformacji systemowej po 1989 roku”. Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa 9(1): 10–124.

Mrozowicki Adam. 2019. Sociology of work in Poland. In: The Palgrave handbook of the sociology of work in Europe, P. Stewart, J-P. Duran, M-M. Richea (eds.), 253–285. Cham: Palgrave Macmillan.

Oakley Ann. 1972. Sex, gender and society. London: Temple Smith.

Pease John. 1993. “Professor mom: Woman’s work in a man’s world”. Sociological Forum 8(1): 133–139.

PulsHR.pl. www.pulshr.pl/zarzadzanie/kobiety-naukowcy-dlaczego-jest-ich-tak-malo,40799 html [dostęp: 30.03.2020].

Riviera Lauren A. 2017. “When two bodies are (not) a problem: Gender and relationship status discrimination in academic hiring”. American Sociological Review 82(6): 1111–1138.

Siemieńska Renata. 2001. „Kariery akademickie i ich kontekst – porównania międzygeneracyjne”. Nauka i szkolnictwo wyższe 1(17): 42–61.

Siemieńska Renata. 2019. „Kariery akademickie w Polsce w XIX i XX wieku: Czy płeć je różnicowała?”. W: Kariery akademickie kobiet i mężczyzn. Różne czy podobne?, S. Renata (red.), 51–71. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Słomczyński Kazimierz, Krystyna Janicka, Bogdan W. Mach, Wojciech Zaborowski. 1996.Struktura społeczna a osobowość: Psychologiczne funkcjonowanie jednostki w warunkach zmiany społecznej. Warszawa: IFiS PAN.

Słomczyński, Kazimierz, Krystyna Janicka, Kazimierz Wesołowski. 1994. Badania struktury społecznej Łodzi: Doświadczenia i perspektywy. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Filozofii i Socjologii, Zespół Porównawczych Analiz Nierówności Społecznych.

Sołtys Edward. 1982. Wprowadzenie do socjologii organizacji. Katowice: Uniwersytet Śląski.

Sołtys Edward. 2006. Parlament na obczyźnie. Toronto: The Canadian Polish Research Institute.

Sołtys Edward. 2014. Black Ribbon Day. Toronto: Canadian Polish Congress. The Canadian Polish Research Institute.

Ślęczka Kazimierz. 1999. Feminizm. Ideologie i koncepcje społeczne współczesnego feminizmu. Katowice: Książnica.

Titkow. 2003. Szklany sufit. Bariery i ograniczenia karier kobiet. Monografia zjawiska. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.

Titkow Anna, Danuta Duch-Krzystoszek, Bogusława Budrowska. 2004. Nieodpłatna praca kobiet. Mity, realia, perspektywy. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.

Turner R. Patricia, Jonathan H. Turner. 2008. „Kontynuowanie tradycji II. Feministyczna krytyka teorii socjologicznej. Płeć kulturowa, polityka i patriarchat”. W: Struktura teorii socjologicznej. Wydanie nowe, J.H. Turner (red.), 665–691. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Walczak-Duraj Danuta. 1988. Ideologiczne i instytucjonalne uwarunkowania ethosu pracy klasy robotniczej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Walczak-Duraj Danuta. 1993a. Zmiana logiki gospodarowania w perspektywie postaw pracowniczych. Łódź: Absolwent.

Walczak-Duraj Danuta. 1993b. Praca i jej społeczny kontekst w postawach młodzieży. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Walczak-Duraj Danuta. 1995. Wykłady z podstaw socjologii: skrypt dla studentów kierunków ekonomicznych. Łódź: Omega-Praksis.

Walczak-Duraj Danuta. 1996. Wykłady z podstaw socjologii: skrypt dla studentów kierunków ekonomicznych, wyd. 2 zm. i uzup. Pabianice: Omega-Praksis.

Walczak-Duraj Danuta. 2002. Ład etyczny w gospodarce rynkowej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Walczak-Duraj Danuta. 2010. Socjologia dla ekonomistów. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.

Wennerås Christine, Agnes World. 1997. “Nepotism and sexism in peer review”. Nature 387(6631): 341–344.

Woźniak Robert. 1987. Problemy socjologii wychowania morskiego: Socjologiczne studium wychowania na statku morskim. Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo Naukowe, Wydział Nauk Społecznych.

Pobrania

Opublikowane

2020-05-06

Jak cytować

Czeranowska, O., Kamińska-Berezowska, S., & Mika, B. (2020). Socjolog czy socjolożka? Uwagi o roli płci socjologów pracy w ich analizach i działaniach. Przegląd Socjologiczny, 69(1), 137–157. https://doi.org/10.26485/PS/2020/69.1/6

Numer

Dział

ARTYKUŁY