„Prawo do nienaznaczania”. O języku w badaniach i o kilku sposobach budowania zespołów, które mogą ten język poprawić
DOI:
https://doi.org/10.26485/PS/2020/69.3/8Słowa kluczowe:
osoby uczestniczące w badaniach podatne na zranienie, etyka badań, język, grupa mniejszościowa i dominująca, wykorzystanie i krzywdaAbstrakt
Tekst przedstawia koncepcję „prawa do nienaznaczania”/niestygmatyzowania osób uczestniczących w badaniach jako elementu prawa do niebycia wykorzystanym/wykorzystaną i ochrony przed krzywdą. Zagadnienie to omawiane jest na przykładzie trzech projektów badawczych (na temat ruchu LGBT* w Polsce, migrantów i migrantek pracujących w polskiej akademii oraz badania osób grubych). Autorka proponuje również trzy strategie budowania zespołów badawczych, które umożliwiłyby realizowanie w praktyce „prawa do nienaznaczania”, omawiając zalety i wady proponowanych rozwiązań.
Bibliografia
Baer Monika. 2007. W poszukiwaniu (nie)tożsamości. Kilka uwag na temat praktyki queer w akademickim dyskursie aktywistycznym. W: Z odmiennej perspektywy. Studia queer w Polsce, M. Baer, M. Lizurej (red.), 93–112. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Arboretum.
Banks James A. 1998. “The lives and values of researchers: Implications for educating citizens in a multicultural society”. American Educational Research Association 27(7): 4–17.
Bańko Mirosław. 2015. W Ukrainie czy na Ukrainie? https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/w-Ukrainie-czy-na-Ukrainie;16214.html [dostęp: 29.06.2020].
Bielska Beata. 2018. Potencjał zmiany. Rezultaty działania ruchu społecznego na przykładzie aktywizmu LGBT* w Polsce. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Bielska Beata, Olga Kurek-Ochmańska, Kamil Łuczaj (w druku). „Jak badać wysoko wykwalifikowanych migrantów? Praktyczne wskazówki metodologiczne”. Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny.
Boguszewski Rafał. 2013. Wartości i normy. Komunikat CBOS. http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2013/ K_111_13.PDF [dostęp: 29.06.2020].
Budyta-Budzyńska Małgorzata. 2020. „Mobilność przestrzenna na obszarach peryferyjnych na przykładzie emigracji zagranicznej ze Starych Juch i wielkomiejskiej do Starych Juch”. Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny 1(175): 121–142. DOI 10.4467/25444972SMPP.20.006.11797.
Budyta-Budzyńska Małgorzata. 2016. Polacy na Islandii. Rekonstrukcja przestrzeni obecności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Burawoy Michael. 2004. O socjologię publiczną. Przemówienie prezydenckie z roku 2004, tłum. A. Dziuban. http:/ burawoy.berkeley.edu/PS/Translations/Poland/ASA.Polish.pdf [dostęp: 29.06.2020].
Carter John. 2014. “Research note: Reflections on interviewing across the ethnic divide”. International Journal of Social Research Methodology 7(4): 345-353. DOI: 10.1080/1364557032000094560.
Cawley John (ed.). 2011. The Oxford handbook of the social science of obesity. Oxford, New York: Oxford University Press.
Crenshaw Kimberlé. 1989. “Demarginalizing the intersection of race and sex: A black feminist critique of antidiscrimination doctrine, feminist theory and antiracist politics”. University of Chicago Legal Forum 1: 138–167. http://chicagounbound.uchicago.edu/uclf/vol1989/iss1/8 [access: 29.06.2020].
Freire Paulo. 2005. Pedagogy of the oppressed, trans. M. Bergman Ramos. New York, London: Continuum.
Goffman Erving. 1963. Stigma: Notes on the management of spoiled identity. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall, Inc.
Golczyńska-Grondas Agnieszka, Małgorzata Potoczna. 2013. Znaczenie badań biograficznych w analizach ubóstwa i wykluczenia społecznego. W: Nowy ład? Dynamika struktur społecznych we współczesnych społeczeństwach, J. Grotowska-Leder, E. Rokicka (red.), 379–397. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. DOI: 10.18778/7525-967-4.22.
Górska Paulina. 2020. Efekt „tęczowej zarazy”? Postawy Polaków wobec osób LGBT w latach 2018–2019. Centrum Badań nad Uprzedzeniami. http://cbu.psychologia.pl/…/f_buls…/LGBT_2018_2019_final.pdf [dostęp: 29.06.2020].
Grunt Mejer Katarzyna, Grzegorz Iniewicz. 2020. Psychospołeczne korelaty orientacji seksualnej. W: Orientacja seksualna. Źródła i konteksty, W.Ł. Dragan, G. Iniewicz (red.), 15–48. Warszawa: Scholar.
Haraway Donna. 1988. “Situated knowledges: The science question in feminism and the privilege of partial perspective”. Feminist Studies 14(3): 575–599. https://www.jstor.org/stable/3178066 [dostęp: 29.06.2020].
Haraway Donna. 2008. Wiedze usytuowane. Kwestia nauki w feminizmie i przywilej ograniczonej/ częściowej perspektywy, tłum. A. Czarnacka. Biblioteka online Think Tanku Feministycznego. http://www.ekologiasztuka.pl/pdf/f0062haraway1988.pdf [dostęp: 19.10.2020].
Huss Leena, Anna Riitta Lindgren. 2011. “Introduction: Defining language emancipation”. International Journal of the Sociology of Language 209: 1–15. DOI: https://doi.org/10.1515/ijsl.2011.018.
Islam Maisha. 2019. “Reflection note: Confessions of a Muslim researcher – considering identity in research”. International Journal of Social Research Methodology 23(5): 509–515. DOI: 10.1080/13645579.2019.1700726.
Karwacki Arkadiusz, Piotr Błędowski. 2020. „Bezrobocie jako współczesna kwestia społeczna – wybrane aspekty socjologiczne i ekonomiczne”. Studia Socjologiczne 1(236): 135–164. DOI: 10.24425/sts.2020.132454.
Kłonkowska Anna, Wiktor Dynarski. 2017. Gender i inne kłopotliwe terminy, czyli jak mówić o różnorodności i (nie)normatywności płciowej i seksualnej. https://jsgll.wordpress.com/2017/09/30/gender-i-inne-klopotliwe-terminy-czyli-jak-mowico-roznorodnosci-i-nienormatywnosci-plciowej-i-seksualnej-anna-klonkowskawiktor-dynarski/ [dostęp: 01.10.2020].
Konecki Krzysztof T. 2020. „Uwagi na temat tego, co jest postrzegane jako ważne i nieważne w socjologii”. Przegląd Socjologii Jakościowej XVI(2): 188–207. DOI: 10.18778/1733-8069.16.2.11.
Krzyszpień Jerzy. 2010. Język i emancypacja LGBT. W: Queer studies. Podręcznik kursu, J. Kochanowski, M. Abramowicz, R. Biedroń (red.), 139–146. Warszawa: Kampania Przeciw Homofobii. https://kph.org.pl/ publikacje /queerstudies_podrecznik.pdf [dostęp: 29.06.2020].
Kuźma Inga B. 2015. Domy bezdomnych. Badania sytuacji kryzysowych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Łaziński Marek. 2020.„Murzyn” i„Murzynka”. https://rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1892:murzyn-i-murzynka&catid=44&Itemid=208 [dostęp: 24.08.2020].
Łuczaj Kamil, Beata Bielska, Olga Kurek-Ochmańska, Janusz Mucha. 2020. Osiadłe ptaki. Urodzeni za granicą pracownicy polskich instytucji akademickich. Kraków: Wydawnictwo Akademii Górniczo-Hutniczej.
Malyutina Darya. 2020. Whither studies of ‘post-soviet’ migrants in the UK? Key themes in current academic research. In: Migration from the newly independent states, M. Denisenko, S. Strozza, M. Light (eds.), 533–552. Cham: Springer. DOI: 10.1007/978-3-030-36075-7_24.
Mączewski Paweł. 2017. „Które z rodziców jest małpą?”. Troje czarnych Polaków opowiada o polskim rasizmie. http://wyborcza.pl/osiemdziewiec/7,159012,22407767, ktore‑z‑rodzicow‑jest‑malpa‑troje‑czarnych‑polakow‑opowiada.html?disableRedirects=true [dostęp: 29.06.2020].
Matuchniak-Krasuska Anna. 1995. „Interwencja socjologiczna A. Touraine’a. Uwagi uczestnika”. Studia Socjologiczne 3–4(138–139): 97–170.
Maynard Mary. 2002. “Studying age, ‘race’ and gender: Translating a research proposal into a project”. International Journal of Social Research Methodology 5(1): 31–40. DOI: 10.1080/13645570110098055.
Merton Robert K. 1972. “Insiders and outsiders: A chapter in the sociology of knowledge”. American Journal of Sociology 78(1): 9–47.
Meyer Ilan H. 1995. “Minority stress and mental health in gay men”. Journal of Health and Social Behaviour 36(1): 38–56. DOI: 10.2307/2137286.
Meyer Ilan H. 2003. “Prejudice, social stress, and mental health in lesbian, gay, and bisexual populations: Conceptual issues and research evidence”. Psychological Bulletin 129(5): 674–697. DOI: 10.1037/2329-0382.1.S.3.
Mikulska Agnieszka. 2010. Racism in Poland. Report on research among victims of violence with reference to national, racial, or ethnic origin. Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka. https://www.stiftung‑evz.de/fileadmin/user_upload/EVZ_Uploads/Publikationen/Studien/Uebersicht‑gefoerderte‑Studien/Stop‑Hate‑Crime/poland_helsinki_english.pdf [dostęp: 29.06.2020].
Milach Rafał. 2020. Post z dnia 6 czerwca. https://www.facebook.com/search/top/?q=rafa%C5%82%20milach%20stop%20calling%20me%20murzyn&epa=SEARCH_BOX [dostęp: 29.06.2020].
Mizielińska Joanna, Marta Abramowicz, Agata Stasińska. 2014. Rodziny z wyboru w Polsce. Życie rodzinne osób nieheteroseksualnych. Warszawa: Instytut Psychologii PAN. http://rodzinyzwyboru.pl/wp-content/uploads/2014/10/Raport_Rodziny-z-wyboru-w-Polsce.-%C5%BBycie-rodzinne-os%C3%B3b-nieheteroseksualnych.pdf [dostęp: 19.10.2020].
Mucha Janusz. 1986. Socjologia jako krytyka społeczna. Orientacja radykalna i krytyczna we współczesnej socjologii zachodniej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Nowicka Magdalena. 2017. “’I don’t mean to sound racist but...’. Transforming racism in transnational Europe”. Ethnic and Racial Studies 41(5): 824–841. DOI: 10.1080/01419870.2017.1302093.
Ohia Margaret A. 2017. “Racism in public discourse in Poland. A preliminary analysis”. Edutainment 1(1): 147–161. https://e-methodology.eu/index.php/EDUT/article/view/10.15503.edut.2016.1.147.161/pdf [access: 29.06.2020].
Polskie Towarzystwo Socjologiczne. 2012. Kodeks etyki socjologa. https://pts.org.pl/wp-content/uploads/2016/04/kodeks.pdf [dostęp: 21.08.2020].
Rhodes Penny J. 1994. “Race of interviewer effects: A brief comment”. Sociology 28(2): 547–558.
Ross Karen. 2001. “Political elites and the pragmatic paradigm: Notes from a feminist researcher – in the field and out to lunch”. International Journal of Social Research Methodology 4(2): 155–166.
Rothblum Esther D., Sondra Solovay. 2009. The fat studies reader. New York: New York University Press.
Schiebinger Londa. 2000. “Has feminism changed science?” Journal of Women in Culture and Society 25(4): 1171–1175.
Sue Derald Wing, Christina M. Capodilupo, Gina C. Torino, Jennifer M. Bucceri, Aisha M.B. Holder, Kevin L. Nadal, Marta Esquilin. 2007. “Racial microaggressions in everyday life. Implications for clinical practice”. American Psychologist 62(4): 271–286. DOI: 10.1037/0003-066X.62.4.271.
Surmiak Adrianna. 2018. “Confidentiality in qualitative research involving vulnerable participants: Researchers’ perspectives”. Forum Qualitative Sozialforschung/Forum: Qualitative Social Research 19(3): 12. DOI: 10.17169/fqs‑19.3.3099.
TheMoolar. 2020. #DontCallMeMurzyn CZ. 1. https://www.youtube.com/watch?v=xwIfFRmJM0c [dostęp: 29.06.2020].
Tolich Martin. 2004. “Internal confidentiality: When confidentiality assurances fail relational informants”. Qualitative Sociology 27(1): 101–106.
Wann Marilyn. 2009. Foreword fat studies: An invitation to revolution. In: The fat studies reader, E.D. Rothblum, S. Solovay (eds.), ix–xxv. New York: New York University Press.
