Macellum w Leptis Magna w kontekście urbanistycznym i społecznym miasta

_________________________________

Autor

  • Jakub Mosiejczyk Instytut Archeologii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Słowa kluczowe:

Leptis Magna, macellum, rzymska architektura publiczna, urbanistyka antyczna

Abstrakt

Artykuł przedstawia analizę architektoniczną macellum w Leptis Magna. Monumentalne rynki w rzymskim krajobrazie urbanistycznym miasta odznaczały się przemyślaną organizacją przestrzeni. Jako centrum redystrybucji żywności i podstawowe miejsce handlu produktami spożywczymi stanowiły centralny punkt życia codziennego obywateli Imperium. Przez to ich forma i wystrój odzwierciedlały układ społeczny miasta, świadcząc o relacjach ekonomicznych ich mieszkańców. Często były narzędziem władzy do szerzenia idei państwowych, czego przejawem są omawiane zabytki epigrafiki oraz położenie obiektu w szerszym kontekście urbanistycznym. Macellum w Leptis Magna wyróżnia się na tle innych obiektów nie tylko swoim ogromem, ale zastosowaniem nietypowych rozwiązań projektowych. Obiekt jest utrzymany w typie kwadryportyku z dwoma tolosami położonymi w centrum brukowanego placu. Z reguły kioski handlowe były zakładane na planie koła, w tym przypadku przybrały one oktagonalną formę. Skomplikowana struktura skłania do wyróżnienia VII faz chronologicznych budowli. Kolejno omawiane są etapy od założenia rynku w okresie panowania Oktawiana Augusta po kres jego funkcjonowania w późnym antyku. Uwagę poświęca się licznym restauracjom obiektu, z wykorzystaniem wielobarwnych marmurów, które odpowiadają trendom widocznym w sąsiednich budowlach publicznych. Macellum zmieniało się wraz z transformacją miejskiego krajobrazu, adaptowano bryłę obiektu, względem zmieniającej się siatki ulic i rozwoju przestrzennego ośrodka, co jest przejawem znaczenia ekonomicznego i społecznego obiektu. Równie istotne dla odczytania znaczenia budowli są zabytki kamienne w postaci dekorowanych lad sklepowych. Poprzez ich położenie odczytywane są stosunki ekonomiczne najemców stoisk. Jako wyjątkowe znalezisko jawi się stół mierniczy, który jest interpretowany jako podręczny przelicznik miar. Wyryto na nim wielkości i podziały łokcia punickiego, stopy rzymskiej – attyckiej i łokcia ptolemejskiego – meh suten. Odczytuje się przez to kosmopolityczny charakter miasta, w którym obok siebie przebywali obywatele hołdujący tradycji rzymskiej, punickiej i greckiej, podkreślając przy tym pozycje Leptis jako centrum inter-regionalnego handlu na szlaku miedzy wschodem a zachodem Morza Śródziemnego.

Pobrania

Opublikowane

2019-10-22

Jak cytować

Mosiejczyk, J. (2019). Macellum w Leptis Magna w kontekście urbanistycznym i społecznym miasta: _________________________________. Acta Archaeologica Lodziensia, 64, 69–76. Pobrano z https://journals.ltn.lodz.pl/Acta-Archaeologica-Lodziensia/article/view/566

Numer

Dział

ARTYKUŁY